Keskin kokusu ve kendine has tadıyla pek çok ülke mutfağında yaygın olarak kullanılan, ülkemizde ise zeytinyağlı kereviz yemeği olarak sıkça tüketilen ve insan sağlığına olan faydalarıyla bilinen kereviz; içinde yer alan vitaminleri ve kalsiyum, fosfor vb. mineralleriyle hipertansiyonu önler, kilo vermeyi hızlandırır, hatta birçok kanser türünden korunmaya yardımcı olur.
20’den fazla alt türü bulunan kerevizin, ana kökeninin Amerika, Avrupa, Avustralya ve Hindistan olduğu bilinmektedir. Yurt dışında, özellikle Çin’de birçok türü tüketilse de ülkemizde kök kerevizleri genellikle sebze olarak bilinir ve yumru denilen etli kısmı tüketilir. Saplarından ve yapraklarından salata, köklerinden çeşitli yemekler ve tohumlarından ilaç yapılan kereviz, ülkemizde 1200 - 1500 hektar ve 18-20 bin ton arasında üretim miktarına sahiptir.
Kışlık sebze türlerinden biri olan kerevizin, sadece kış aylarında tüketilmesi diğer sebzelere oranla daha az üretilmesine neden olur. Ayrıca keskin kokusu ve yemek kültürümüze her türünün pek yerleşmemiş olması nedeniyle ön yargıyla yaklaşılmaktadır. Bunlara rağmen insan sağlığına olan yadsınamayacak faydaları nedeniyle üretimi sürekli olarak devam etmektedir. Üretici kerevizin tohumunu kullanmak istiyorsa 2 yıl yetiştirmeli, sebze olarak kullanmak istiyorsa 1 yıl yetiştirmelidir.
Kereviz yetiştiriciliği için kışların ılık, yazların ise çok sıcak olmadığı ve kurak geçmeyen iklim şartlarının olması gerekir. Düşük ve yüksek sıcaklıklardan hoşlanmayan kereviz bitkisi için en el elverişli sıcaklık 15 - 20°C’dir. Ülkemizde özellikle Akdeniz kıyılarında üretimi yapılmaktadır. Çok düşük sıcaklıklarda bulunan kök kerevizlerin yumruları zarar görür. Genellikle ilkbahar, sonbahar ve yaz aylarında dikimi yapılır.
Kereviz, sıcaklığın aksine toprak konusunda çok seçici bir bitki değildir. Fakat kereviz yetiştirmek için kullanılan toprak kereviz ekimi ve dikimi için çok iyi hazırlanmalıdır. Toprak birkaç kez sürülerek havalandırılmalı, yabancı maddelerden arındırılmalı, ekim öncesinde tekrar derince sürülmeli ve yeterli miktarda gübre verilmelidir.
Yetişmesi için gerekli koşullar sağlanan kereviz bitkisi hem fide hem de tohum olarak ekilebilir. Kereviz tohumla ekildiğinde daha fazla verim alınır fakat dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de genellikle kereviz fidesi olarak dikilir. Çünkü bitkiyi tohum olarak çimlendirme ile hasat zamanındaki süre, yani vejetasyon süresi, çok uzundur.
Tohumlar tarlaya ekilmeden önce tohum ekimi toprak dolu kasalarda gerçekleşir ve üzeri örtülerek orada çimlenmesi beklenir. Tohumlar çimlenip fide haline gelir, fideler 2-3 yapraklı hale geldiğinde tarlaya dikime hazır olurlar. Bu dikimle beraber kerevizler bolca sulamaya ihtiyaç duyarlar. Kerevizler genellikle geniş masuralara çift sıra, dar masuralara ise tek sıra şeklinde dikilirler. Bu masuraların aralıkları 70-80 cm sıra üzeri, mesafeleri de 30-40 cm’dir.
Genellikle tek tek elle dikilen kerevizleri çok geniş tarlalarda dikimi için makine kullanılırsa daha etkili sonuç verir. Ekim ve dikim sürecinin ardından toprağın çatlamaması için çapalama ve sulama yapılır. Çapalama fideler ilk yaprak çıkarttıkları süreden itibaren 2-3 kez, sulama ise düzenli ve yeterli miktarda yapılmalıdır. Böylelikle yabancı otlar temizlenir, kerevizin büyümesi olumlu yönde etkilenir.
Kereviz dikildikten sonra olgunlaşma süresi ortalama 20 ile 34 hafta arasında değişir. Kereviz sapları toprağın üstünde, kökleri ve yumrusu toprak altında gelişen bir sebzedir. Bu yüzden olgunlaşıp olgunlaşmadığı yapraklarının renginden anlaşılır. Yapraklar sararmışsa kereviz olgunlaşmış demektir. Bu süreç dikkatle takip edilmeli ve hasat geciktirilmemelidir.
Kereviz yetiştiriciliğinde karşılaşılan en büyük sorunlardan biri, hasadın gecikmesiyle beraber kök kerevizlerinde yumrularında meydana gelen koflaşmadır. Sebzenin olgunlaşması depolama ve saklama süreçlerinde önemlidir. Kök kerevizler hasattan sonra temizlenir, yıkanır ardından ambalajlanır ve tüketim merkezlerine gönderimi sağlanır.
Kerevizin saklama koşulları önemlidir. Sıcaklık ve nem oranları kerevizin saklanma süresini değiştirir. Örneğin; sıcaklığın 8-10 °C, nemin ise %70 oran olduğu bir depoda 3-5 ay olan saklama süresi, bu sıcaklık ve nem değerleri daha da düşürüldüğünde 6-7 aya kadar uzayabilmektedir. Bu koşullara bağlı olarak ortalama %5 ile %15 arasında ürün kaybı olabilmektedir.
Sağlığa olan faydalarıyla destanlara bile konu olan kerevizin üretimi ve tüketimi yüzyıllar öncesine dayanır. Firavunlar döneminden beri yetiştirildiği bilinen kereviz, tarihte ilaç olarak sıkça kullanmış ve sebze olarak ilk tüketiminin Eski Yunan uygarlığına dayandığı bilinmektedir. Zaman içinde birçok farklı şekilde tüketilen ve kullanılan kereviz en faydalı kış sebzelerinden biridir. Özellikle çocuklar tarafından tüketilmesi gereken, böylelikle gelecekte oluşabilecek rahatsızlıkların önüne geçebilecek bir sebzedir.
Kereviz maydanoz ve rezene ailesinin bir üyesi olmakla beraber hem sağlıklı hem de kalorisi düşük bir besindir. Kerevizin 100 gramındaki kalori ve besin değeri şöyledir; 16 kalori enerji, 2 gram besin lifi, 3,5 gram karbonhidrat, 1,8 gram şeker, 0,2 gram yağ, 79,8 mg omega 6 yağ asidi, 0. 7 gram protein. İçerdiği bu kalori ve besin değerleriyle diyet beslenme programlarına oldukça uygun, ayrıca birçok hastalığa şifa ve önleyici niteliktedir.
Kerevizin içinde birçok vitamin ve mineral bulunmaktadır. İçindeki vitaminler; A, C, E, Riboflavin, Niasin, B6 ve K’ dır. Mineraller ise selenyum, fosfor, manganez, magnezyum, demir, potasyum, çinko, kalsiyum, fosfat ve sodyumdur. İçerdiği tüm bu besin değerleri, vitamin ve mineralleriyle insan sağlığına sayısız fayda sağlamaktadır.
Örneğin günde 4 adet kereviz sapı tüketmek kolesterol seviyesini düşürmeye yardımcı olurken, kereviz sapı tüketimi aynı zamanda kas ve damarlarda kan akışını düzenleyerek kan basıncının düşmesini sağlar. Ayrıca içerdiği besin lifi ile sindirim sistemine oldukça faydalıdır ve kabızlığa iyi gelmektedir.
Ülkemizde genelde zeytinyağlı kereviz ve yoğurtlu kereviz salatası olarak tüketilen kereviz vücudun toksinlerden temizlenmesi ve ödem atılması için de güçlü bir idrar sökücü niteliği taşımaktadır. Bedensel faydalarının yanı sıra kereviz sakinleştirici etki de sağlamaktadır. Örneğin adet dönemlerindeki sancıları hafifletip kişiyi yatıştırma özelliği de vardır. Ayrıca bazı alerjik durumlarda da kullanılması da mümkündür.
Elbette her yiyecek de olduğu gibi kerevizin de bazı yan etkileri olabilmektedir. Bu nedenle özellikle ilaç kullanan yüksek tansiyon hastaları tüm bu zengin besin değerlerine rağmen doktora danışarak tüketmelidirler.
Dikimi yapılacak her sebze, bitki veya ağaç kendi özelliklerine göre toprak ve gübreye ihtiyaç duyar. Bu yüzden gübreleme yapılacak sebzenin ve toprağın ihtiyaçlarını iyi analiz etmek gerekmektedir. Kereviz dikilirken topraktaki organik madde miktarına fazlaca ihtiyaç duyan bir sebze türüdür.
Toprak konusunda pek seçici olmasa da, yetiştirildiği toprakta ihtiyaç duyduğu besin elementleri olmadığı zaman istenildiği oranda verim olmaz, kalite ve maddi kayıplar ortaya çıkar. Eğer bir toprakta gerekli besin elementleri yoksa gübreleme yapılmalıdır. Bu topraklara organik gübreleme yapılmalıdır.
Bu hafif bünyeli topraklardan iyi verim alabilmek için ilk olarak dekar başına 3-4 ton iyi vasıflı çiftlik gübresi verilmelidir. Fakat çiftlik gübresi tek başına yeterli olmayacaktır. Kereviz, azot ve potasyuma karşı doymak bilmeyen bir bitkidir. Fideye dönüşen tohumlar toprağa dikilmeden önce dekar başına 12 kg azot, 12 kg fosfor ve 24 kg potasyum ilave edilmelidir. Ardından bitkinin gelişimine bağlı olarak dikildikten yaklaşık 1-2 ay sonra dekar başına 4 kg kadar saf azot vererek gübre takviyesi yapılır.
Gübreleme bilgi ve uzmanlık isteyen, ayrıca gübrenin de kaliteli olmasını gerektiren bir süreçtir. Kereviz gübreleme işlemi elverişli sonuçlar elde etmek için en önemli unsurlardan biridir. Verimli sonuçlar işini bilen insanlara danışmaktan ve işinizi özenle yapmaktan geçer. İşte bu yüzden gübreleme konusunda bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ayrıca kereviz yetiştiriciliği ile ilgili ve sitemizde yer alan diğer tüm konularla ilgili faaliyetler hakkında bilgi almak için bizi arayabilir, satış temsilcilerimizden detayları öğrenebilirsiniz.